Το μοντέλο της Κοινωνικής επιχειρηματικότητας συνδυάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα και την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών.
Στην παρούσα χρονική περίοδο που η οικονομική κρίση έχει πλήξει σημαντικά την ελληνική οικονομία και κατ’ επέκταση την ελληνική κοινωνία με πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας, ειδικά για τις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, η συστηματική ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας μπορεί να δώσει σημαντικές λύσεις τόσο στη δημιουργία θέσεων εργασίας, όσο και στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής που απειλείται, ως απόρροια του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Η επιτυχημένη ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας προϋποθέτει μια προσέγγιση η οποία θα στηρίζεται πρωτίστως στην τοπική κοινωνική δυναμική και σε μηχανισμούς που θα διαδραματίσουν ρόλο καταλύτη για την εκδήλωση της δυναμικής αυτής. Η τοπική δυναμική μπορεί να εκδηλωθεί αποτελεσματικά με την αξιοποίηση της ευρωπαϊκής εμπειρίας στο πεδίο της Κοινωνικής Οικονομίας και στην ενθάρρυνση
διακρατικών πρωτοβουλιών συνεργασίας. Ήδη η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι ένας τομέας που έχει αναπτυχθεί με ιδιαίτερη επιτυχία σε χώρες της Ευρώπης όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Δανία, η Σουηδία και η Ιταλία.
Παρόλα αυτά η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ξεκίνησε στην Ελλάδα μόλις το 1986 με τη σύσταση των κοινωνικών συνεταιρισμών και ουσιαστικά το 2011, δηλαδή 3 χρόνια πριν, ψηφίστηκε ο νόμος που υποστηρίζει και προάγει την Κοινωνικής Οικονομία και Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα.
Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες :
(α) Κοιν.Σ.Επ. ΕΝΤΑΞΗΣ: Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, δηλαδή άτομα με αναπηρίες (σωματικές ή ψυχικές ή νοητικές ή αισθητηριακές), εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι και ανήλικοι παραβάτες. Σε μια Κοιν.Σ.Επ Ένταξης 40% κατ’ ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού.
(β) Κοιν.Σ.Επ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ: Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις.
(γ) Κοιν.Σ.Επ. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ: Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην προώθηση της απασχόλησης, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α.
Η Περιφέρεια Αττικής από την πλευρά της και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας και επιδιώκει να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει. Υπό το πρίσμα αυτό συμμετέχει ενεργά στο στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε περιφερειακό επίπεδο.
Συνοπτικά, η στρατηγική της Περιφέρειας Αττικής χωρίζεται σε 3 άξονες:
- Υποστήριξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας με τη σύσταση Μηχανισμών Στήριξης των Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Ήδη έχει συσταθεί ο Κεντρικός Μηχανισμός Υποστήριξης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων, ο οποίος εποπτεύεται από το Υπουργείο Εργασίας και η Περιφέρεια Αττικής είναι μέλος του. Σκοπός του Μηχανισμού είναι η παροχή συμβουλευτικής, εκπαιδευτικής και επιστημονικής υποστήριξης σε κάθε εμπλεκόμενο φορέα με την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Το επόμενο βήμα είναι η να σύσταση αντίστοιχων Περιφερειακών Μηχανισμών στήριξης των Κοινωνικών Επιχειρήσεων καθώς και η δημιουργία Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Κοινωνική Οικονομία.
- Οικονομική Υποστήριξη των Κοινωνικών Επιχειρήσεων πριν τη σύστασή τους και τα πρώτα τους βήματα.
- Εύρεση και αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Στο πλαίσιο αυτό, η Περιφέρεια σε χώρο της κατασκευάζει Θερμοκοιτίδα Κοινωνικών Επιχειρήσεων και αποσκοπεί στη δικτύωσή τους και στη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών που θα προωθήσουν τη βιωσιμότητά τους και την ομαλή λειτουργία τους. Ο βασικός τομέας ενδιαφέροντος είναι αυτός της Κοινωνικής Φροντίδας που αφορά στην παροχή προϊόντων και υπηρεσιών προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι, παιδιά, γυναίκες, άτομα με χρόνιες παθήσεις. Η Περιφέρεια θα παρέχει κτιριακή υποδομή, διοικητική υποστήριξη, υπηρεσίες δημοσιότητας και προβολής.
Παράλληλα, έχει ήδη συνάψει συμφωνία με το Ινστιτούτο Νεολαίας, φορέα του Υπουργείου Παιδείας για την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων βραχείας διάρκειας σε ζητήματα κοινωνικής οικονομίας και αναπτυξιακής αξιοποίησης του πολιτισμού και του αστικού περιβάλλοντος. Για την επιτυχημένη υλοποίηση της συγκεκριμένης δράσης θα οργανωθούν ημερίδες ενημέρωσης και έμπνευσης για την επιχειρηματικότητα, θεματικά σεμινάρια επιχειρηματικής εκπαίδευσης και workshops ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων ενώ θα δημιουργηθεί και Κέντρο Επιχειρηματικής Υποστήριξης. Το Κέντρο Επιχειρηματικής Υποστήριξης θα λειτουργεί ως σημείο επαφής με υποψήφιους νέους επιχειρηματίες. Μέσω του Κέντρου θα παρέχονται πληροφορίες και εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες στους νέους δυνητικούς επιχειρηματίες ενώ θα παρέχεται πληθώρα δράσεων υποστήριξης όπως προαξιολόγηση επιχειρηματικών ιδεών και προοπτικών καθοδήγηση κατά την έναρξη και τα πρώτα στάδια δραστηριοποίησης.
Συμπληρωματικά, έχει χρηματοδοτήσει Τοπικές Δράσεις Κοινωνικής Ένταξης για Ευάλωτες Ομάδες που θα συμβάλουν στην ένταξη ή επανένταξη στην αγορά εργασίας ανέργων που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Οι δράσεις αποσκοπούν στην κινητοποίηση των τοπικών φορέων για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και προετοιμασία των ωφελουμένων ανέργων ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν σε θέσεις εργασίας υφιστάμενων επιχειρήσεων, να ιδρύσουν επιχειρήσεις που θα αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής τους και να αποκτήσουν δεξιότητες που θα καλύψουν τις πραγματικές και διαπιστωμένες ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων που θα τους προσλάβουν.
Τέλος, προκειμένου να αποκτήσει την τεχνογνωσία και να μοιραστεί καλές πρακτικές χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σημαντική εμπειρία σε θέματα Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας συμμετέχει σε ευρωπαϊκά έργα συναφούς αντικειμένου όπως είναι το έργο MESSE.
Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις προώθησης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ωστόσο πραγματοποιούνται σημαντικές προσπάθειες ενίσχυσής της καθώς θα αποτελέσει μοχλό αντιμετώπισης των προκλήσεων της εποχής μας, άμβλυνσης των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, βελτίωσης της ποιότητα ζωής των πολιτών και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής.